Dilek ve Emir Kipleri

Dilek ve Emir Kipleri
Dilek ve Emir Kipleri

Dilek ve Emir Kipleri - Kip çeşitleri



1.Gereklilik Kipi : Eylemin mutlaka gerçekleşmesi gerektiğini bildirir. Fiil tabanına –meli, -malı ekleri getirilerek yapılır. (Sev-meli-y-iz)
Özellikleri:
Bazı cümlelerde olasılık anlamıyla kullanılır. Geç kaldığına göre uyanamamış olmalı
Gereklilik kipini alan bir fiilden sonra –dir ek-fiili getirilirse, kesinlik anlamı oluşur. Başarılı olmak isteyenler çok çalışmalıdır. Gereklilik kipinden sonra –dır ek-fiilinin kullanıldığı cümlelerde kesinlik zarfları kullanılırsa dil yanlışı olur. Başarılı olmak isteyenler mutlaka çok çalışmalıdır. (Yanlış)
2.Dilek-Şart Kipi: İşin, oluşun, hareketin gerçekleşmesi ,başka bir eylemin olması şartına bağlı olduğu durumlarda fiil tabanına –se, -sa ekleri getirilerek yapılır. Hem dilek hem de şart anlamı görülebilir. Çalışırsan kazanırsın.(Şart) / Şimdi Konya’da olabilsem. (Dilek)
Diğer Özellikleri:a) –sa, -se ekini alan fiiller tekrarlanırsa,bu durumda “sadece” veya “en fazla” anlamları ortaya çıkar. Bu soruyu çözse çözse Murat çözer. (Sadece) / Bu defter gitse gitse iki ay gider. (En fazla)
b) Olumlu ve olumsuz biçimlerinden sonra “de, da” bağlacı getirilirse şart anlamı ortadan kalkar, kararlılık ve eşitlik anlamları oluşur. Sen olsan da, olmasan da bu işi yapacağım. (Kararlılık) / Sevse de olur, sevmese de (Eşitlik)
3.İstek Kipi: Eylemin yapılması veya yapılmaması istendiği durumlarda kullanılır. Ğenellikle birinci tekil ve birinci çoğul şahıslarda kullanılır. Fiil tabanına –e, -a ekleri getirilerek yapılır. Sev-e-lim, çalış-a-yım...
Diğer Özellikleri:
a) İyi dilek sözleri istek kipiyle oluşturulmuştur. (Rastgele, uğurlar ola, kolay gele...)
b) Bazen soru amacıyla kullanılır. (Beni görünce meraklı bakışlarla konuştu: “Hayrola!”
c)Bazı cümlelerde “öğüt, gereklilik ve emir” anlamları görülür. (Çiçekleri koruyalım, derste gürültü etmeyelim)
4.Emir Kipi : Eylemin yapılmasını veya yapılmamasını başkasından isteme durumunda kullanılır. DİKKAT : Emir kipinin eki yoktur. Buna göre kök halindeki bütün fiiller, emir kipindedir. Üçüncü tekil ve çoğul kişilere göre, emir kipinde çekimlenmiş fiillere –sin eki getirilir. (Gel-, dur-, otur-, /gelsin, dursun, otursun/gelsinler, dursunlar, otursunlar)
Özellikleri:
İnsan kendi kendine emir veremeyeceği için emir kipi 1.tekil ve 1.çoğul kişilerde kullanılmaz.
Emir kipi, cümlede bazen istek anlamı taşır. Allah’ım beni affet!
Verilen emirleri yumuşatmak amacıyla ikinci tekil kişiye, ikinci çoğul kişiymiş gibi emir verilebilir. Ahmet Bey, buraya geliniz.
Bazı ata sözü ve özdeyişlerde öğüt verme amacıyla kullanılır. Sakla samanı, gelir zamanı.
Olumlu ve olumsuz biçiminin tekrarlanması “süreklilik, korkutma, boyun eğme” anlamları taşır. Akşama kadar yaz yaz, bıktık doğrusu (süreklilik) / Gelmeyin gelmeyin, görürsünüz siz! (korkutma) / Biz emir kuluyuz! Otur otur, kalk kalk! (Boyun eğme)
Emir kipinin bazı kullanımları yalvarma ve dileme anlamları taşır. Allah’ım bizi koru. Allah korusun. Allah razı olsun.

ÖZEL NOT : Dilek kiplerini şöyle formüle edebiliriz: Melisa’ya emir yok. (meli) (sa) y (a) , emir eki yok.
Örnek Soru: Aşağıdaki fiillerin hangisi emir kipindedir? (1987-FL)
A) Yazasın B) Yazsın C) Yazmalı D) Yazsa
Çözüm: Yaz – a – sın (İstek kipi) / Yaz – malı (Gereklilik kipi) / Yaz – sa (Şart kipi)
Yaz x sın (Emir kipi) Cevap B
Şahıs Eki : Fiilin bildirdiği iş mutlaka canlı veya cansız bir varlık (özne) tarafından yapılır. İşte bu varlığa fiilin kişisi denir. Türkçe’de üç tanesi tekil, üç tanesi çoğul olmak üzere altı tane şahıs vardır.
Ben....(Kendisi söz söyleyen)
Sen....(Kendisine söz söylenilen)
O......(Kendisinden bahsedilen)
Dikkat: Fiilin bildirdiği şahısları aldıkları eklerden tanırız. Sevdi-m...(Ben), Sevmiş-sin ...(Sen)
Tekil
Çoğul
1
Ben
Biz
2
Sen
Siz
3
O
Onlar
* Çalış – tı –m Ben
* Çalış – sın Sen
* Oku – muş --- (3. tekil şahıs eki yoktur)
İste – di – m (Fiil tabanı-Kip eki-şahıs eki)
Örnek Soru : Aşağıdakilerden hangisi çekimli fiil değildir?
A) Anlarım B) Anlamak C) Anlamazsın D) Anlıyorum
Çözüm: Şimdi bu kelimelerde fiilin 3 temel öğesinin (taban, kip, şahıs) olup olmadığına bakalım:
Anlarım (Fiil tabanı, geniş z., 1.t.ş.)
Anlamazsın (Fiil tabanı, geniş zamanın olumsuzu, 2.tekil ş.)
Anlıyorum (Fiil tabanı, şimdiki z., 1.tekil ş.)
Anlamak (Mastar eki alan fiiller artık fiil değil fiilin ismidir ve isimlerde kip ve şahıs kavramı yoktur. ) Cevap B’dir.
Türkçe’de Şahıs Ekleri kimi kiplerde değişik şekillerdedir:
Şahıs 1.çeşit 2.çeşit 3.çeşit 4.çeşit
1.Tekil -m -im -yim
2.Tekil -n -sin -sin ----
3.Tekil --- ---- ---- sin
1.Çoğul -k -iz -lim
2.Çoğul -niz -siniz -siniz -in, -iniz
3.Çoğul -ler -ler -ler -sinler
Çeşit ekleri alan kipler: Görülen geçmiş zaman, dilek-şart
Çeşit ekleri alan kipler: Öğr.geç.zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman, geniş zaman, gereklilik kipi
Çeşit ekleri alan kipler: İstek kipi
Çeşit ekleri alan kipler: Emir kipi
Dilek ve Emir Kipleri

51 yorum | YAZ:

Adsız dedi ki...

öğretmende bize bunları yazdırdı

furkan dedi ki...

çok güzel teşekkürler.

Adsız dedi ki...

:@

Adsız dedi ki...

süpppppppppppperrrrrrrrrrrrrrr
:)

Adsız dedi ki...

amınıaza koyduklarım
siktiklerim
süperrrrrrrrr
olmuş

Adsız dedi ki...

bizim sıpa hasan kaya yazdırmadı

Adsız dedi ki...

güzel olmuş hazırlayanların eline sağlık ..

Adsız dedi ki...

çok başarılı

Adsız dedi ki...

güzel şıp diye anladım valla okulda anlamamıştım elinize sağlık :)

Adsız dedi ki...

vy amına koyum ne kadar berbat bisi bu ee okumayın döl gibi

Adsız dedi ki...

Sınavım İçin İyi oldu elinize sağlık

Adsız dedi ki...

GUZEL AMA KONU ANLATIMI OLMASINI TERCIH EDERDIM....

Adsız dedi ki...

basarili...

Adsız dedi ki...

sus lan yarrrrağm mal gbikonusum duruonuzz

Adsız dedi ki...

çok başarılı olmş ellerinize sağlık sınavım için çok iyi oldu ama bencede konu anlatımı olsaydı daha iyi olurdu...

Adsız dedi ki...

Yok Artık :D

Adsız dedi ki...

çok teskurler harıka olmus yazanların ellerıne saglık

Adsız dedi ki...

idare eder =)

Adsız dedi ki...

şimdilik perfect :)

Adsız dedi ki...

Adsız dedi ki ...

Adsız dedi ki...

çok güzel saolun

Adsız dedi ki...

fena deill

Adsız dedi ki...

üff bu ne be iğrenç o.ç bunu yazann

Adsız dedi ki...

poh gibi olmuş itili itler ananisın amına domatesi koyuyim salça oluncaya kadar *******o.ç

Adsız dedi ki...

sevmedim lan ben bunu çok karılıkkkkkkkkkkkkkkkkk

Adsız dedi ki...

yayınlandı la :DDD

Adsız dedi ki...

BENCE GÜZEL OLMUŞ AMA KONU ANLATIMI OLSAYDI DAHA İYİ OLURDU HEM KÜFÜR EDENLERİN HEPSİ TERBİYESİZLİKTEN BAŞKA BİR ŞEY YAPMAMIŞLARDIR.

Adsız dedi ki...

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY AĞZIM AÇIK KALDI SÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜPEEEEEEEEEEER:)

Adsız dedi ki...

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA
YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY
SSSSSSSSSSSSSSSÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜ
PPPPPPPPPPPPPPPEEEEEEEEEEEEEEEE
RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR
AĞZIM AÇIK KALDI

Adsız dedi ki...

teke kelime...HHHHHHHHHHAAAAAAAAAAAAAARRRRRRRRRRİİİİKKAAAAAAAAAAAAAAAA

Adsız dedi ki...

oo vvi bbebeek süpır ım djuhg yani çok güzel

Adsız dedi ki...

ya ben varya birkaç parça şeyi anlamadım şimdi ek olarak fiilimi kullanacaz yoksa öazneyimi ama özneyi kullanırsak yine ek alacak vallaha bir yerini anlamadım orasıda tam açiklansaydı daha güzel olacaktı anlamayanlar var ise bana yorumlarını göndersinler am orası bir tane dilaek şart kipi var offf...

Adsız dedi ki...

küfür edipte azınızı bozmayın lan ne güzel işte demekki anlamıyosunuz özürlüler... (sadece küfür edenlere)...

Adsız dedi ki...

hangi hatvan orospu çocuğu yazmışsa ta kendisidir kendiside piçtir

Adsız dedi ki...

hepinizin amını sikiyeyim

Adsız dedi ki...

It's an remarkable paragraph in support of all the online viewers; they will get benefit from it I am sure.

my page :: SEOPressor V5 review

Unknown dedi ki...

saolun

Adsız dedi ki...

Dönem ödevim için kullanıcam eşekkürler

Adsız dedi ki...

İğrenç olmuş hepsi birbirine karışmış bişi anlamadm

Adsız dedi ki...

Çoq iqrenc ornhekler vermısnz hic bısi anlasılmıo qi ânlâyânâ aqrefînn

Adsız dedi ki...

asdasdasdsa

Unknown dedi ki...
Bu yorum yazar tarafından silindi.
Unknown dedi ki...

irenc örnekler var

Unknown dedi ki...

teşekkür ederim. güzel anlatmışsınız. arkadaşlar ek kaynak için http://www.vitaminegitim.com/ortaokul/arama/?q=kipler&c=7&n=&s=10 bu adrese de bakın. videolar var

Adsız dedi ki...

videolu olsa güzel olurdu

Adsız dedi ki...

PPPPPPPPPPPPPPOOOOOOOOOOOOOOHHHHHHHHHHHHHHGGGGGGGGİİİİİİİİİİİİİBBBBBBBBBBBBBBBBBBİİİİİİİİİİİİİİİİİİİEEEEEEEEEEEELLLLLLLLLLLLLİİİİİİİİİİİİİİİNNNNNNNNNNNNİİİİİİİİİİİİİİİZZZZZZZZZZZZZEEEEEEEEEEESSSSSSSSSAAAAAAAAAAAAAAAĞĞĞĞĞĞĞĞĞĞĞĞLLLLLLLLLIIIIIIIIIKKKKKKKKAAAAAAAMMMMMMMMMMIIIIIIINNNNNNNNNNAAAAAAAAAAAAAKKKKKKKKKKKKOOOOOOOOOYYYYYYYYYYIIIIIIIMMMMMMMM

Adsız dedi ki...

aRKADAŞLALR DAHA İYİSİ ALIN BAKIN http://www.googlehammer.com/

Adsız dedi ki...

Cok saolun asdasddsaf

Adsız dedi ki...

Supermis asfasd

Unknown dedi ki...

Adam ol lan küfür etme pislik herif

Unknown dedi ki...
Bu yorum yazar tarafından silindi.

Yorum Gönder

Sohbet - Chat


Haber-Toplist

Alternative Education Blogs - BlogCatalog Blog Directory Toplist